Այսօր Սրտի համաշխարհային օրն է
Այսօր Սրտի համաշխարհային օրն է, որի նպատակն է բարձրացնել հասարակության իրազեկվածությունը սրտանոթային հիվանդությունների, դրանց զարգացմանը նպաստող ռիսկի գործոնների վերաբերյալ, ինչպես նաև նախաձեռնել զանգվածային միջոցառումներ՝ ուղղված բնակչության բոլոր տարիքային խմբերում այդ հիվանդությունների կանխարգելմանն ու առողջ ապրելակերպի քարոզմանը:
Սրտանոթային հիվանդությունները շարունակում են մնալ աշխարհում մահացության հիմնական պատճառը՝ ամեն տարի խլելով 18.6 միլիոն մարդու կյանք: Այս մահերի 85%-ը պայմանավորված է սրտի իշեմիկ հիվանդությունով և ուղեղի անոթային հիվանդություններով:
2021 թվականի տվյալներով` ՀՀ բնակչության յուրաքանչուր երկրորդ մահվան դեպքը պայմանավորված է սրտանոթային հիվանդություններով (ՍԱՀ) (48.3%): Տղամարդկանց շրջանում ՍԱՀ-ից վաղաժամ մահացության ցուցանիշը 2 անգամ բարձր է կանանց համեմատ, որը պայմանավորված է 45-69 տարիքային խմբի տղամարդկանց 60%-ի մոտ առկա ՍԱՀ-ի զարգացմանը նպաստող 3-ից 5 ռիսկային գործոններով (ծխախոտի օգտագործում, զարկերակային բարձր ճնշման առկայություն և դրա կարգավորման թերի վերահսկում, ֆիզիկական թերակտիվություն, անառողջ սննդակարգ, ավելցուկային քաշի և ճարպակալման առկայություն):
Ամեն տարի ՀՀ բնակչության շրջանում գրանցվում է ՍԱՀ-ի շուրջ 52 հազար նոր դեպք, ընդհանուր պացիենտների թիվը կազմում է շուրջ 260 հազար:
Վերջին 30 տարվա ընթացքում ՍԱՀ-ի տարածվածության և մահացության ցուցանիշներն աճել են շուրջ 1.5 անգամ: Հիվանդացության և մահացության հիմնական պատճառներն են` սրտի իշեմիկ հիվանդությունները, մասնավորապես` սրտամկանի սուր ինֆարկտը, ուղեղանոթային հիվանդությունները, զարկերակային գերճնշումը:
Սրտանոթային հիվանդությունների կանխարգելումը, վաղ հայտնաբերումը, հիվանդացության ու մահացության ցուցանիշների բարելավումը և տնտեսական բեռի նվազեցումն առողջապահության նախարարության առաջնահերթ խնդիրներից են: Այդ նպատակով իրականացվում են մի շարք ծրագրեր և միջոցառումներ, մասնավորապես`
1) Սքրինինգային ծրագիր, որի շրջանակում 35-68 տարեկան բոլոր քաղաքացիներն առաջնային օղակում կարող են անվճար հետազոտվել` զարկերակային գերճնշման վաղ հայտնաբերման և ախտորոշման նպատակով:
2020 թվականին իրականացվել է շուրջ 202.326 հետազոտություն, իսկ 2021 թվականին` շուրջ 299.548 հետազոտություն:
2) Սրտի անհետաձգելի վիրահատությունների (Stent for Life) ծրագիր, որը վերանայվել և ընդլայնվել է 2018-2019թթ. ընթացքում, մասնավորապես` 2018թ. ինֆարկտ պատասխանատու կորոնար զարկերակի ստենտավորումը կատարվում է դեղապատ ստենտով, իսկ 2019թ. ծրագրում ներառվել են նաև սրտամկանի ինֆարկտի առանց ST-էլևացիայի դեպքերը, ինչպես նաև` արտոնյալ պայմաններով աորտա-կորոնար շունտավորումը: Այս կյանք փրկող ծրագրի շրջանակներում պետության կողմից երաշխավորված անվճար պայմաններով ծրագրի մեկնարկից առայսօր մատուցվել է սրտի անհետաձգելի վիրահատական շուրջ 14.338 ծառայություն (2015թ. մինչև 2022-ի հուլիսը ներառյալ):
3) Գլխուղեղի սուր կամ ենթասուր իշեմիկ կաթվածների թրոմբոլիտիկ բուժման և մեխանիկական թրոմբէկտոմիայի ծրագիր, որն իրականացվում էր Երևանի 2 բժշկական հաստատությունում, 2021 թվականի նոյեմբերից` նաև Գյումրու բժշկական կենտրոնում: Ծրագրի շրջանակներում պետության կողմից երաշխավորված անվճար պայմաններում սպասարկվել է շուրջ 1.531 պացիենտ (2019թ. մինչև 2022թ. հուլիսը ներառյալ):
Կարևորելով ոլորտի զարգացման և բարելավման անհրաժեշտությունը` 2022 թվականի փետրվարին ստեղծվել է Սիրտ-անոթային հիվանդությունների բուժման արդյունավետության բարձրացման և կառավարման համակարգող խորհուրդ, որի կազմում ընդգրկված են հանրապետության լավագույն մասնագետները:
