Բժշկության պատմություն`- Էդվին Սմիթի պապիրուսը
Էդվին Սմիթի պապիրուսը` մարդկությանը հայտնի առաջին բժշկագիտական ձեռնարկը`1700թ. մ.թ.ա:Պապիրուսում նկարագրված են կրծքագեղձի քաղցկեղի բուժման օրինակներ:
Կրծքագեղձի քաղցկեղը մարդկությանըհայտնի ամենահին քաղցկեղներից մեկն է:Քաղցկեղի առաջին նկարագրությունը գտնվել է եգիպտական ձեռագրերում մ.թ.ա. մոտ 1700 թվականին:
Էդվին Սմիթի հայտնի պապիրուսը նկարագրում է կրծքագեղձի քաղցկեղի ութ դեպք, որոնք եգիպտացիները բուժելեն կոագուլյացիայի`շիկացածմետաղի`կրակե շաղափ կոչվողգործիքի միջոցով:
Հիվանդության մասին պապիրուսում նշված է`բուժում չկա:Դարեր շարունակ բժիշկները նկարագրել են նմանդեպքեր իրենց պրակտիկայում`նույն տխուր եզրակացությամբ: 17-րդ դարում, երբ մարդկությունը ավելի լավ սկսեց ճանաչել և հասկանալ արյան և ավշային շրջանառության համակարգը, կարողացան հասկանալ`կրծքագեղձի քաղցկեղի անոթային ավշային հանգույցների միջև կապը: Ֆրանսիացի վիրաբույժ Ժան Լուի Փթին“1674-1750”,ապա շոտլանդացի վիրաբույժ Բենջամին Բելը “1749-1806” առաջինն էին,ովքերկրծքագեղձի քաղցկեղը բուժելու համարսկսեցին հեռացնել ոչ միայն կրծքագեղձը, այլև ավշային հանգույցները և կրծքավանդակի հարակիցմկանները:
Հերոդոտոսը եգիպտացիներին նկարագրում էր որպես «Լիբիացիներիցհետոամենաառողջմարդիկ» , ինչը պայամանավորված էր չոր կլիմայով և այնտեղ գործող նշանակալի հանրային
առողջապահաան համակարգի։ Ըստ նրա եգիպտացիների մոտ բժշկությունն այնքանզարգացած էր,որ յուրաքանչյուր բժիշկ բուժում էր միայն մի հիվանդություն և ոչ ավելի։ Էդվին Սմիթի պապիրուսում տեղ գտած բժշկական տեղեկությունը համավոր է մ․թ․ա․ 3000 ականների վաղեմություն ունենա։Ամենավաղ վիրահատությունն իրականացվել է մոտավորապես մթա․2750թվականին։ ԷդվինՍմիթպապիրուսը դիտարկվում է որպես մի քանի ավեիվաղ աշխատանքների կրկնօրինակ և գրվել է մ.թ.ա․ 1600ականներին։ Այն վիրահաբուժության դասագիրք էր,գրեթե ամբողջովին զուրկ մոգական մտածողությունից և մանրամասն նկարագրում է բազմաթիվ հիվանդությունների զննումը ախտորոշումը, բուժումը և կանխատեսումը ։
Ապրեք Առողջ…
պատրաստեց՝ Ա. Հարությունյան
