Նախապատմական բժշկություն
Չնայած գրառումներ չկան, թե երբ են առաջին անգամ բույսերը օգտագործվել դեղագործական նպատակներով (բուսաբուժություն), բույսերի օգտագործումը հիվանդությունների ապաքինման միջոց վաղեմի պատմություն ունի։ Սերունդները իրար փոխանցելով մեր օրեր են հասցրել հնուց եկած բուսաբուժության դեղատոմսերը։
Եգիպտոս
Միջին Արևելք
Բժշկության վերաբերյալ ամենահին բաբելոնյան տեքստը առաջին Բաբելոնյան դինաստիայի օրոք էր, մ․թ․ա․ երկրորդ հազարամյակում։ Ամենաընդարձակ Բաբելոնյան բժշկական բովանդակություն ուներ «Ախտորոշման տեղեկատու» գիրքը, որ գրել էր Ադադ-ապլա-իդդինա թագավորի օրոք Իսագիլ-կին-ապլի գլխավոր գիտնականը մ․թ․ա․1069–1046 թթ։
Եգիպտացիների հետ միաժամանակ բաբելոնացիները ևս կիրառեցին ախտորոշման, կանխատեսման, ֆիզիկական զննման և դեղամիջոցների պրակտիկան։ Ի հավելումն “Ախտորոշման ձեռնարկը” ներկայացնում էր վիրաբուժության և էթիոլոգիայի մեթոդները։ Այն պարունակում էր հիվանդության սիմպտոմների ցանկ, հաճախ մանրակրկիտ փորձնական դիտարկումներով, հիվանդի մարմնի վրա ի հայտ գալու և տրամաբանական կանոնների օգնությամբ ախտորոշումն ու կանխատեսումն իրականացնելու նկարագրությամբ։ «Ախտորոշման ձեռնարկը» հիմնված է աքսիոմաների և ենթադրությունների տրամաբանական բազմության, հիվանդի զննման արդյունքում հիվանդության ախտանիշների հայտնաբերման միջոցով հիվանդության հայտնաբերումը, պատճառները և հետագա զարգացումները և հիվանդի ապաքինման հնարավորությունները։ Հիվանդության ախտանիշների և հիվանդության բուժումը կատարվում էր թերապեվտիկ մեթոդներով՝ վիրակապերի, խոտաբույսերի և դեղագործական քսուկների օգնությամբ։ Միջին դարերից հետո բժշկությունը շատ քիչ զարգացում ունեցավ։ Եվրոպական երկրներին 200 տարի անհրաժեշտ եղավ հասնելու Միջին Արևելքին։
Հնդկաստան
Սիդհա բժշկությունը որպես կանոն դիտարկվում է որպես մարդկությանը հայտնի ամենահին բժշկական համակարգը։ Ըստ գրառումների Սիդհան ավելի քան 10,000 տարվա պատմություն ունի։ Պղնձի դարերից հիշատակվող Հինդուիզմի սուրբ տեքստ Աթարվավեդան, բժշկությանը վերաբերող հնդկերեն առաջին տեքստերից է, նման է Հին Մոտ Արևելքի բժշկությանը հիմնվում է դևերի Էկզորցիզմի և մոգական գաղափարների վրա։ Ատարվավեդան ներառում է նաև դեղաբույսերի միջոցով տարբեր հիվանդությունների բուժման դեղատոմսեր։ Դեղաբույսերի օգտագործումը տարբեր հիվանդությունների բուժման համար հետագայում կկազմի Այուրվեդայի զգալի մասը։
Այուրվեդան, որ նշանակում է «երկար ապրելու ամբողջական գիտելիք» Հնդկաստանի մեկ այլ բժշկական համակարգ է։ Այուրվեդան հիշատակվում է մ․թ․ա․ 5,000-ից, սկզբում բանավոր խոսքով, այնուհետ նաև բժշկական տեքստերով։
Համաձայն Չարակա ժողովածուի, առողջությունը և հիվանդություններն ամենևին կանխորոշված չեն և մարդկային ջանքերի շնորհիվ կյանքը կարելի է երկարացնել։ Սուսրուտա ժողովածուն սահմանում է բժշկության նպատակը որպես բուժել հիվանդությունները, պաշտպանել առողջությունը և երկարացնել կյանքը։ Այս երկու հնագույն ձեռնարկներն էլ պարունակում են բազմաթիվ հիվանդությունների բուժզննման, ախտորոշման, բուժման և կանխատեսման մանրամասներ։
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից