Կեսարյան հատումը պատմության մեջ
Չնայած շատերը կարծում են, որ Հուլիոս Կոսարը ծնվել է կեսարյան հատման միջոցով, սակայն դա այդպես չէ: Հին հռոմեացիները կիրառել են կեսարյան հատումը ծննդաբերության ընթացքում արդեն մահացած կնոջ որովայնից կենդանի երեխային հանելու համար: Մինչդեռ հայտնի է, որ Կեսարի մայրը` Ավրելիան, ծննդաբերություից հետո եղել է կենդանի և ապրել է ևս 45 տարի, ինչը և բացառում է, որ հռոմեացի դիկտատորը ծնված լինի կեսարյան հատմամբ:
Միջամտության անվանումը ծագել է լատիներեն caebere բառից, որը նշանակում է <կտրել>: Մեկ այլ ենթադրության համաձայն, այն ծագել է հռոմեական իրավական օրենսգրքի անվանումից, որին անվում էին Les Caesarea , և որը սահմանում էր, թե երբ է թույլատրվում կատարել կեսարյան հատում: Երրորդ ենթադրության համաձայն Կեսարի նախնիները ծնվել են կեսարյան հատմամբ և այդտեղից էլ եկել է անունը:
Ըստ որոշ պատմաբանների կեսարյան հատումը կատարել են ոչ միայն մահացած , այլև դեռևս կենդանի կնոջը, որի դեպքում փաստորեն զոհաբերում էին կնոջը երեխային փրկելու համար: Կեսարյան հատումից հետո կնոջ կենդանի մնալու առաջին դեպքը գրանցվել է 1500թ-ին Շվեցարիայում: Ենթադրվում է, որ այն կատարվել է Ջակոբ Նուֆեր անունով մի մսագործ` իր կնոջը, երկարատև ձգձգվող ճիգերից հետո: Մինչև 17-րդ դարը կեսարյան հատումը ուղեկցվել է բարձր մահացությամբ: Օրինակ, Մեծ Բրիտանիայում մինչև 1865 թ-ը մահացությունը կազմել է 85 տոկոս: Մահացության իջեցնելու խնդրում բախտորոշ նշանակություն է ունեցել ապետիկայի կանոնների պահպանումը, արգանդը կարելու թելերի հայտնագորումը, անզգայացումը, արյան փոխներարկում և հակաբիոտիկների հայտնագործումը:
Եվրոպացի ճանապարհորդները Ուգանդայում Մեծ Լճերի շրջակայքում դեռևս 19-րդ դարում տեսել են, թե ինչպես են աֆրիկացի բնիկները կանոնավոր կերպով և բավականին հմտորեն կատարում կեսարյան հատում: Հղի կինը հաջողությամբ ենթարկվում էր անզգայացման ոգելից խմիչքների միջոցով և հատուկ բուսական թուրմերի օգնությամբ արագացնում էին վերքերի ապաքինումը: Տեսնելով, թե որքան հմտորեն են այս միջամտությունը կատարում աֆրիկացի բնիկները, եվրոպացի ճանապարհորդները ենթադրել են , որ հավանաբար երկար ժամանակ է, ինչ այն կիրառվում է աֆրիկյան մշակույթում:
Պատրաստեց ` Լ. Բունիաթյան
