Նևրոզի հոգեբանական բացատրությունը
Նևրոզի հոգեբանական բացատրությունը
Նևրոզը բնութագրվում է մշտական անհանգստությամբ, սթրեսային վիճակով, տրամադրության անկայունությամբ, գրգռվածությամբ և հոգեսոմատիկ դրսևորումներով (օրինակ՝ գլխացավեր, անքնություն, սրտխփոց, մկանային լարվածություն և այլն)։
Նևրոզի առաջացման հոգեբանական գործոնները
Նևրոզի արմատները հաճախ կապված են վաղ մանկության տրավմաների հետ։ Եթե երեխան ապրում է մշտական վախի, ճնշման, կամ անտեսվածության մեջ, նրա նյարդային համակարգը դառնում է գերզգայուն սթրեսի հանդեպ։
Քրոնիկ սթրես և ճնշված էմոցիաներ
Շարունակական սթրեսային իրավիճակները, ինչպես օրինակ՝ ընտանեկան կոնֆլիկտները, ֆինանսական խնդիրները կամ աշխատանքային ծանրաբեռնվածությունը, կարող են հանգեցնել նևրոզի զարգացման։
Ճնշված էմոցիաները (օրինակ՝ չարտահայտված զայրույթը, վիշտը, վախը) ժամանակի ընթացքում կարող են վերածվել նևրոտիկ ռեակցիաների։
Հոգեբանական կոնֆլիկտներ
Նևրոզի հիմքում հաճախ ներքին հակասություններն են. օրինակ՝ մարդու ցանկությունները չեն համընկնում իր հավատալիքներին կամ սոցիալական սպասումներին։
Անինքնավստահություն և ցածր ինքնագնահատական
Մարդիկ, ովքեր ունեն ցածր ինքնագնահատական, հակված են ավելի հաճախ տառապելու նևրոզից, քանի որ նրանք անընդհատ կասկածում են իրենց ուժերին, վախենում են սխալվել և չեն կարողանում պաշտպանել իրենց անձնական սահմանները։
Կանխատեսման անհնարինություն և անորոշություն
Եթե մարդը հաճախ հայտնվում է անկանխատեսելի իրավիճակներում, որոնց լուծման ուղիները բացակայում են, դա կարող է առաջացնել խուճապ և նևրոտիկ արձագանքներ։
Նևրոզի հոգեբանական դրսևորումները
Անհանգստություն և վախեր – Մշտական լարվածություն, վախ անորոշ ապագայի նկատմամբ։
Հիպերզգայունություն – Ակնհայտորեն ուժեղ արձագանք սովորական իրադարձություններին։
Ազդանշանային հիպոխոնդրիա – Մշտական ուշադրություն մարմնական անհարմարության վրա, «հիվանդություններ գտնելու» փորձ։
Ինտրոսպեկցիա – Մշտական ինքնավերլուծություն, ինքնաքննադատություն, սեփական սխալների վրա ֆիքսում։
Զայրույթի բռնկումներ կամ հակառակը՝ զգացմունքների ճնշում։
Նևրոզի հաղթահարման հոգեբանական մեթոդները
Ինքնագիտակցություն և ընդունում – Կարևոր է հասկանալ և ընդունել նևրոտիկ վիճակի առկայությունը, հասկանալ, թե ինչ պատճառներ են նպաստել դրա զարգացմանը։
Հույզերի արտահայտում – Սովորել ազատորեն արտահայտել զգացմունքները և չկուտակել զայրույթը, տխրությունը կամ վախը։
Կոգնիտիվ-վարքային թերապիա (ԿՎԹ) – Նպատակ ունի փոխել վնասակար մտածողության ձևերը, որոնք նպաստում են նևրոզի զարգացմանը։
Սթրեսի կառավարման մեթոդներ – Յոգա, մեդիտացիա, շնչառական վարժություններ, սպորտ։
Հոգեբանական սահմանների հստակեցում – Կարևոր է սովորել ասել «ոչ», պաշտպանել սեփական իրավունքները և չփորձել բոլորին գոհացնել։
Արժեքների վերագնահատում – Ընթացիկ կյանքում վերանայել սեփական առաջնահերթությունները՝ ավելացնելով ինքնախնամքի և հոգեկան հանգստության պահեր։
Եզրակացություն
Նևրոզը հոգեբանական պաշտպանության մեխանիզմ է, որը ցույց է տալիս, որ մարդը երկար ժամանակ ապրել է անհանգստության, ճնշման կամ անլուծելի կոնֆլիկտի մեջ։ Այն հաղթահարելու համար անհրաժեշտ է խորապես հասկանալ սեփական հոգեբանական դինամիկան, փոխել վնասակար սովորությունները և ներդնել առողջ ինքնախնամքի գործիքներ։
Նյութը` Arpi Vanyan
