Ֆիզիկական ակտիվությունը բարելավում է ֆիզիկական և հոգեկան առողջությունը

Ֆիզիկական ակտիվությունը մարմնի ցանկացած շարժում է, որը կատարվում է շարժողական համակարգի և մկանների կողմից, որը պահանջում է էներգիայի ծախս: Ֆիզիկական ակտիվություն տերմինը վերաբերում է ցանկացած տեսակի շարժումներին` ներառյալ հանգստի ժամանակ, ցանկացած վայր ճանապարհորդելիս, աշխատանքի կամ տնային աշխատանքների ընթացքում:

ԵՊԲՀ առողջապահական ծրագրերի ազգային «Հերացի» գիտահետազոտական կենտրոնից նշում են, որ առողջության բարելավմանը նպաստում է ինչպես չափավոր, այնպես էլ ինտենսիվ ֆիզիկական ակտիվությունը։ Ֆիզիկական ակտիվութայն ամենատարածված տեսակներն են` քայլելը, հեծանվավազքը, անվաչմուշկներով սահելը, սպորտով զբաղվելը, բացօդյա գործունեությունը և խաղերը:

Ֆիզիկական ակտիվությունը բարելավում է ֆիզիկական և հոգեկան առողջությունը:

Մեծահասակների մոտ ֆիզիկական ակտիվությունը նպաստում է ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելմանը և բուժմանը, ինչպիսիք են սրտանոթային հիվանդությունները, քաղցկեղը և շաքարային դիաբետը, ինչպես նաև նվազեցնում է դեպրեսիայի և անհանգստության ախտանիշները, բարելավում է ուղեղի աշխատանքը և կարող է բարձրացնել բարեկեցության ընդհանուր մակարդակը:

Երեխաների և դեռահասների մոտ ֆիզիկական ակտիվությունը բարելավում է ոսկրային համակարգի վիճակը, նպաստում մկանների առողջ աճին և զարգացմանը, ինչպես նաև խթանում է շարժողական և ճանաչողական զարգացումը:
ԱՀԿ-ն առանձնացնում է երեք տարիքային խումբ, որոնցից յուրաքանչյուրը տրամադրում է իր սեփականը ֆիզիկական գործունեության նորմերը և առաջարկությունները:

Երեխաները և դեռահասները (5-17 տարեկան) պետք է ակտիվորեն շարժվեն օրական առնվազն 60 րոպե, այս ժամանակի մեծ մասը պետք է հատկացվի աերոբիկ վարժություններին ՝ վազք, ցատկ, բացօդյա խաղեր.

Մեծահասակները (18-64 տարեկան) պետք է նվիրեն միջին ֆիզիկական գործունեությանը շաբաթական առնվազն 150 րոպե ինտենսիվությամբ, բարձր ինտենսիվությամբ` առնվազն 75 րոպե շաբաթական: Կարելի է բաշխել այս ժամանակը, օրինակ, 30 րոպե 5 անգամ մեկ շաբաթվա ընթացքում:

Տարեցները (65+ տարեկան) պետք է հետևեն նույն ուղեցույցներին և անպայման ներառեն օրվա ռեժիմում : Գործունեության մակարդակը պետք է ընտրվի` հաշվի առնելով առողջական վիճակը:

ԱՀԿ-ի տվյալների համաձայն` 2022 թվականին ամբողջ աշխարհում չափահաս բնակչության գրեթե մեկ երրորդը (31%)` մոտավորապես 1.8 միլիարդ մարդ, չի համապատասխանել ֆիզիկական ակտիվության առաջարկվող չափանիշներին։ 2010-ից 2022 թվականներին մեծահասակների շրջանում ֆիզիկական ակտիվության դեֆիցիտի տարածվածությունն աճել է մոտ 5 տոկոսային կետով:

Ներկայիս միտման պահպանման դեպքում տվյալ ցուցանիշը միայն կավելանա և մինչև 2030 թվականը կհասնի 35 տոկոսի:

Ցածր ֆիզիկական ակտիվության տարածվածությունը նկատվել է Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում (48%) և Հարավային Ասիայում, իսկ մյուս տարածաշրջաններում ցուցանիշները տատանվում էին 28%-ից արևմտյան զարգացած երկրներում, մինչև 14% Օվկիանիայում:

Նստակյաց կյանքը կարող է առաջանալ օբյեկտիվ պատճառներով, ինչպիսիք են հաշմանդամությունը, ծանր և երկարատև հիվանդությունը: Բայց շատ դեպքերում դա կապված է ապրելակերպի սխալ կազմակերպման, առօրյա կյանքի մեքենայացման և ավտոմատացման հետ կապված, ինչպես նաև ժամանակակից հասարակության մեջ կապի միջոցների դերի մեծացման և նստակյաց աշխատանքի հետ։

Ցածր ֆիզիկական ակտիվությունը մեծացնում է սրտանոթային հիվանդությունների ռիսկը, հանգեցնում է քաշի ավելացման և ճարպակալման, 2-րդ տիպի շաքարային դիաբետի, տկարամտության և մեծացնում է քաղցկեղի որոշ տեսակների հավանականությունը, մասնավորապես ՝ կրծքագեղձի և հաստ աղիքի քաղցկեղ:

Ցածր ֆիզիկական ակտիվության ախտանշաններն են`
• Հոգնածություն
• Աշխատունակության նվազում
• Քնի խանգարում
• Անհիմն նյարդայնության բարձրացում
• Կանոնավոր գլխացավ
• Կոտրվածքների ռիսկի բարձրացում
• Մարմնի քաշի ավելացում
• Մեջքի ցավ

Երկարատև ցածր ֆիզիկական ակտիվությունը բացասաբար է ազդում մարդու իմունային համակարգի վրա: Այն հատկապես վտանգավոր է մանկության տարիներին, քանի որ այն խանգարում է  օրգանիզմի ձևավորման ընթացքին, բացասաբար է ազդում հենաշարժական համակարգի, սրտանոթային, էնդոկրին և այլ համակարգերի զարգացման վրա:

Աղբյուր` Panorama.am