Դեֆիցիտային անեմիաներ
Դեֆիցիտային անեմիաները սակավարյունության ամենատարածված ձևերից են և շատ հաճախ առաջանում են արյունաստեղծման համար անհրաժեշտ սննդանյութերի պակասի պատճառով։ Կա երեք հիմնական տեսակ՝ երկաթ դեֆիցիտային, վիտամին B12-ի դեֆիցիտային և ֆոլաթթու դեֆիցիտային անեմիաներ։
Այս անեմիաները բնութագրվում են էրիթրոցիտների (արյան կարմիր բջիջների) քանակի նվազմամբ կամ ֆունկցիոնալ անբավարարությամբ՝ պայմանավորված համապատասխան նյութի պակասով։ Արդյունքում խանգարվում է հեմոգլոբինի սինթեզը, թթվածնի տեղափոխումը հյուսվածքներ, ինչը բերում է թուլության, գլխապտույտի, մաշկի գունատության և այլ ախտանիշների։
Դեֆիցիտային անեմիաների պատճառները կարող են տարբեր լինել՝
- սննդային ընդունման պակաս (օրինակ՝ խիստ դիետաներ, ոչ ճիշտ սննդակարգ),
- ներծծման խանգարումներ (օր.՝ ցելիակիա, գաստրիտ, բարակ աղու հիվանդություններ),
- ավելացված պահանջ՝ հղիություն, աճի տարիք,
- քրոնիկ կամ սուր արյունահոսություններ (օրինակ՝ մենոռագիա, մարսողական տրակտի խոցեր),
- որոշ դեղերի ազդեցություն։
Անեմիային բնորոշ ախտանիշներից են ընդհանուր թուլությունը, վաղ հոգնածությունը, գլխապտույտը, սրտխփոցը, շնչառության դժվարությունը, մաշկի ու լորձաթաղանթների գունատությունը, եղունգների փխրունությունը, մազաթափությունը, լեզվի այտուցը և ցավը։ B12-ի պակասի դեպքում կարող են զարգանալ նաև նյարդաբանական ախտանշաններ՝ ծակծկոց, թմրածություն, հավասարակշռության խանգարում, հիշողության անկում։
Դեֆիցիտային անեմիաների ախտորոշումը հիմնված է արյան ընդհանուր և հատուկ լաբորատոր հետազոտությունների վրա՝ արյան ընդհանուր քննություն, երկաթի պաշարի, վիտամինների որոշում և այլն։
