Բոլոր դեղերը պետք է ունենան գրանցման հավաստագիր. մասնագետ

Հայաստանի դեղագործական ոլորտի արդիական հարցերի մասին է մեր զրույցը ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի եւ բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոնի փոխտնօրեն Լիլիթ Ղազարյանի հետ։

– Տիկին Ղազարյան, ինչպե՞ս է կատարվում դեղերի գրանցման ընթացակարգը, եւ ինչպե՞սէ պատահում, որ չգրանցված դեղեր են հայտնվում հայաստանյան դեղերի շուկայում։

– Կարծում եմ նախ պետք է խոսել դեղերի գրանցման ընթացակարգերից։ Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի մասին օրենքի համաձայն կարող են արտադրվել, ներմուծվել, իրացվել, բաշխվել, կիրառվել միայն գրանցված դեղերը։ Բայց օրենքը սահմանում է  նաեւ այն բացառությունները, երբ թույլատրվում է   նաեւ չգրանցված դեղերի ներմուծումը։ Սակայն ընդհանուր առմամբ` բոլոր դեղերը պետք է ունենան առողջապահության նախարարության կողմից գրանցման հավաստագիր, որը տրամադրվում է դեղերի փորձագիտական կենտրոնի եզրակացության հիման վրա։ Դրա համար, երբ հայտատուն ներկայացնում է համապատասխան փաստաթղթեր, որոնք նույնպես սահմանված են օրենսդրությամբ, տեղի է ունենում որակի անվտանգության արդյունավետության եւ ուղեկցվող տեղեկատվության փորձաքննություն, դեղի գրանցումը երաշխավորվում է միայն  համապատասխան չափանիշների առկայության պայմաններում։ Մնացած բոլոր դեպքերում դեղի գրանցումը մերժվում է։ Եվ գրանցված, եւ մերժված դեղերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը հասանելի է դեղերի փորձագիտական կենտրոնի կայքում։

– Ի՞նչ ճանապարհ են անցնում  ներմուծվող դեղերը։

– Հայաստան ներմուծվող դեղերի յուրաքանչյուր խմբաքանակ անցնում է շատ խիստ հսկողություն։ Մեր աշխատակիցները տեղում նմուշառում են կատարում, եւ այդ բոլոր նմուշները նույնականացվում են գրանցված դեղերի նմուշների հետ` համոզվելու համար` գործ ունենք նույն  դեղի հետ, թե՞ ոչ։ Կատարվում է նաեւ ընտրողական լաբորատոր փորձաքննություն, եւ երբ արդյունքները դրական են լինում,  տրվում է ներմուծման հավաստագիր, իսկ ԵԱՏՄ-ից ներկրելու դեպքում` համապատասխանության հավաստագիր։ Այդ հավաստագրերի առկայության դեպքում միայն կարելի է ներմուծված դեղերը իրացնել  Հայաստանում։

– Դուք նշեցիք, որ օրենսդրորեն որոշ դեղեր հնարավոր է շրջանառվեն նաեւ առանցգրանցման։ Երբեմն այդ առնչությամբ մեծ աղմուկ է բարձրանում։ Ինչու՞։

– Օրենքը սահմանում է այն դեպքերը, թե  երբ կարելի է ներմուծել չգրանցված դեղեր. աղետներ, համաճարակներ, արտակարգ իրավիճակներ։ Բոլոր այդ դեպքերում նման դեղերը առեւտրային նպատակներով չեն գալիս եւ հանրային դեղատներում չեն իրացվում։ Դրանք լինում են հիմնականում մարդասիրական օգնության տեսքով, իսկ բաշխումը համակարգվում է Առողջապահության նախարարության կողմից։ Հետեւաբար, եթե դեղատներում հայտնվում են չգրանցված դեղեր, դրանք երբեք օրինական ճանապարհով թույլատրված չգրանցված դեղեր չեն։ Ի դեպ, մինչեւ նման դեղերը Հայաստան ուղարկելը` մատակարարը համաձայնեցնում է ՀՀ առողջապահության նախարարության հետ, իսկ նախարարությունը ելնելով իր կարիքներից պատվիրում կամ մերժում է դեղերի մարդասիրական օգնությունը։

– Նման դեպքերում ո՞ր կառույցն է զբաղվում այդ հարցերով։

– Հարցերը կարգավորվում են Առողջապահության նախարարության տեսչական ծառայության կողմից եւ եթե ստուգումների արդյունքում տեսչությունը խախտումներ է հայտնաբերում, եւ ապացուցվում է անօրինականության փաստը, գործը փոխանցվում է նաեւ իրավապահ մարմիններին։

– Ինչպե՞ս հավաստիանալ` դեղը անցել է փորձաքննություն, թե՞ ոչ։

– Հավաստիանալու համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է դիմել դեղերի փորձագիտական կենտրոնին, քանի որ կենտրոնը ունի օգտագործվող դեղերի հիմնապաշար, ինչը հնարավոր է դարձնում պարզել` դեղը օրինական ճանապարհով է ներմուծվել Հայաստան, թե՞` ոչ։ Ըստ սերիայի համարի մենք կարող ենք ասել` տվյալ դեղը անցե՞լ է փորձաքննություն, թե՞ ոչ։ Այդ իսկ պատճառով դեղի հետ կապված ցանկացած դժգոհության ու բողոքի առկայության դեպքում պետք է տեղեկացնել դեղերի փորձագիտական կենտրոնին։

Նյութի աղբյուրը՝ http://www.chi.am/index.cfm?objectid=32A1A0C0-39D5-11E7-B579DA96B1BA47AC